ارزیابی تنوع ژنتیکی در ژنوتیپ های گندم نان بهاره در واکنش به تنش شوری در شمال استان گلستان

به منظور ارزیابی صفات زراعی ژنوتیپ های گندم در شرایط شوری و انتخاب ژنوتیپ های برتر، 114 ژنوتیپ گندم نان بهاره در دو محیط غیر شور (ایستگاه گرگان) و شور (مزرعه نمونه ارتش) با استفاده از سه رقم کویر، کوهدشت و مروارید و لاین n-80-19 به عنوان شاهد، در سال زراعی 88-1387 در قالب شش طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار بررسی شدند. نتایج تجزیه کلاستر ژنوتیپ ها نشان داد که ژنوتیپ های شماره 12 و 38 در محیط شور و غیر شور عملکرد بالایی داشتند. ژنوتیپ های انتخاب شده دارای طول پدانکل 40% ارتفاع بوته، وزن هزار دانه 48 تا 56 گرم و زمان تا ظهور سنبله حدود 104 روز بودند. مناسب ترین ارتفاع برای انتخاب بوته در محیط شور 83 تا 86 سانتی متر بود. در بین صفات مورد بررسی وزن هزار دانه و وزن دانه در سنبله بیشترین و روز تا رسیدگی کمترین میزان تنوع را داشتند. تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که ارتفاع، وزن هزار دانه و عملکرد در شرایط شور و غیر شوردر سه مولفه اصلی انتخاب شده تاثیر زیادی در انتخاب ژنوتیپ ها داشتند.نتایج تجزیه کلاستر با استفاده از کلیه صفات نشان داد که ژنوتیپ هایی که دارای عملکرد بالایی در شرایط شور و غیر شور بودند و ارتفاع، طول و وزن سنبله بیشتری داشتند، در گروه یک قرار گرفتند. با توجه به نتایج این آزمایش پیشنهاد می شود به منظور معرفی ارقام برای اراضی شور استان گلستان بهتر است انتخاب از بین ژنوتیپ های پیشرفته ساحلی خزر در محیط شور انجام شود و ژنوتیپ هایی که در هر دو محیط عملکرد بالایی دارند، برای آزمایش های آنفارم در این محیط انتخاب شوند.